Symposium FJW: Van ketens naar banden tussen Suriname/Nederland over de twinningfaciliteit herstelrecht 2019/2021
In het kader van de twinningfaciliteit¹ tussen Suriname en Nederland met betrekking tot het herstelrecht is er op dinsdag 21 januari een symposium gehouden op de AdeKUS met als thema, “Van ketens naar banden tussen Suriname/Nederland over de twinningfaciliteit herstelrecht 2019/2020”. Dit project gaat uit van de veronderstelling dat het traditionele en centrale gezag van Suriname en Nederland over en weer lering kunnen trekken uit vergelijkend onderzoek naar het reguliere strafrecht enerzijds en de informele traditionele wijze van het oplossen van geschillen anderzijds.
Het doel van de faciliteit
Door deze twinningfaciliteit die in het leven is geroepen door het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken kan er de komende twee jaar kennis worden uitgewisseld tussen Suriname en Nederland. Het hoofddoel is om op de eerste plaats inzicht te krijgen over de manier waarop geschillen worden beslecht bij de Inheemsen en Marrongemeenschappen. Bijvoorbeeld de krutu die wij kennen bij de marrongemeenschap en het herstelrecht zoals dat in Nederland gestalte heeft gekregen. Hoe wordt vanuit eeuwenlange traditie in die samenlevingen omgegaan met slachtoffers en daders of verdachten. Het ligt verder in de bedoeling dat er aanbevelingen gedaan worden, die gericht zijn op duurzame herstelrechterlijke voorzieningen, die positieve effecten op zowel de Surinaamse als Nederlandse samenleving moet hebben.
Wat is herstelrecht
De decaan van de faculteit, Clayton Wallerlei gaf in zijn openingsspeech onder meer aan dat het herstelrecht een stroming is binnen de rechtsgeleerdheid, waarbij het slachtoffer centraal staat. Het huidig rechtssysteem is volgens de decaan dadergericht. Herstelrecht kwam als eerst tot ontwikkeling in Angelsaksische wereld onder andere in Nieuw-Zeeland, Australië, de Verenigde Staten en Canada. Herstelrecht in deze landen is veelal gebaseerd op de fundamenten van het traditionele of inheemse strafrecht zoals dat onder meer voorkomt bij de Maori’s en Aboriginals. Wallerlei is verheugd met dit initiatief en het geniet daarom de volle ondersteuning van de faculteit. Hij geeft vervolgens aan dat ook het curriculum hiervan profijt zal hebben. Inleider Jaques Claessen, ging onder andere in op het herstelrecht zoals het in Nederland beleefd wordt, alsook de vele overeenkomsten die bestaan tussen het Surinaams en Nederlands rechtssysteem. Claessen definieert herstelrecht als het handhaven van het recht door het herstellen van de schade die is veroorzaakt door een strafbaar feit, hetgeen het beste kan worden bereikt door samenwerking bij het conflict betrokken partijen of personen.
Herstelrecht bij de Marrons
Inleidster Ellen Braam-Jordan, gaf aan dat uit haar onderzoek blijkt dat binnen de marrongemeenschap het slachtoffer een grotere heeft rol in de wijze waarop genoegdoening plaatsvindt. Mijn gaat uit van het principe van verzoening. Partijen moeten een tevreden gevoel hebben. Verzoening staat centraal omdat de dorpsgemeenschap veelal klein is. De kapitein is de hoogste gezagsdrager in het dorp, gevolgd door zijn assistent de basja. Geschillen worden beslecht in een krutu, waar er een besluit plaatsvindt. Een bijzonder kenmerk van zo een krutu is het principe van hoor en wederhoor. Bij de marrongemeenschap gaat het vooral om herstel en niet om vergelding. Verder blijkt uit het onderzoek dat er zich situaties kunnen voordoen waarbij er bepaalde rituelen gedaan worden, zoals de zuivering van de dader. Een aspect dat opviel tijdens het onderzoek is het feit dat er respect is voor het traditioneel gezag, waardoor er niet vaak recidive of terugval voorkomt.
¹De centrale doelstelling van de Twinningfaciliteit 2018–2021 is “het versterken van de sociale banden tussen Nederland en Suriname d.m.v. kennisuitwisseling en samenwerking van maatschappelijke organisaties. Door deze interactie kunnen instituties worden ondersteund en de capaciteitsopbouw van het Surinaamse maatschappelijk middenveld worden versterkt” (Bron: https://www.utsn.nl/informatie-0/betekent-twinning/)
Voor achtergrondinformatie met betrekking tot dit onderzoek klikt u op onderstaande link.